Początki muzealnictwa archeologicznego na terenie Poznania sięgają XIX wieku. 23 września 1857 r. Wydział Nauk Historycznych i Moralnych Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk podjął uchwałę o utworzeniu Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich, które w 1882 roku zmieniło nazwę na Muzeum im. Mielżyńskich.